İÇGÜDÜSEL ALT TİPLER
İnsan ırkı, hayatta kalmak için üç temel strateji kullanır. İçgüdü olarak da bilinen bu stratejiler: kendini korumak, yakın ilişkiler kurmak ve bir gruba ait olmaktır. Üç içgüdü de bireyin davranışına etki eder ama hangisinin daha yoğun kullanılacağı kişiden kişiye değişir. Kimi kendini korumayı ön plana alırken, kimi yakın ilişkileri ön plana alır, bir başkası ise grup ilişkilerini ön plana alabilir. Genellikle insanlar bu üç içgüdüden iki tanesine sıkça odaklanıp, bir tanesini arka plana atarlar.
Kendini Koruma İçgüdüsü (Sp-Self Preservation)
Kendini koruma içgüdüsü (sp) fiziksel ihtiyaçlar, zaman, enerji, ev, aile vb. temel ihtiyaçlar ile ilgilidir. Kendini koruma içgüdüsünü ön plana almış olanlar, rahat ve bağımsız olmak isterler. Kendilerini iyi hissetmek onlar için çok önemlidir. Aşağıda her kişilik tipinin, kendini koruma içgüdüsünü ön plana almış alt tipi tarif edilmektedir.
Sp 1 (Reformcu): Beslenme, yaşam tarzı ve ev işleri konusunda sorumluluk sahibi kişilerdir.
Sp 2 (Yardımcı): Ev işleri, beslenme, fiziksel bakım vb. konularda ihtiyacı olanlara yardım etmeyi seven sıcak kişilerdir.
Sp 3 (Başaran): Maddi güvence için başarılı olmak isteyen kişilerdir.
Sp 4 (Özgün): Yaşam tarzı ve dekorasyon konularında yaratıcı kimselerdir. Fiziksel durumları ruh hallerine çok etki eder.
Sp 5 (Gözlemci): Yaşamı garanti altına almaya yönelik ilgilerini çeken alanlarda derinlemesine bilgi toplayan kişilerdir.
Sp 6 (Sadık): Sağlığına özen gösteren temkinli kişilerdir.
Sp 7 (Maceracı): Fiziksel zevklere önem veren ve yaşamın eğlenceli yönlerini kucaklayan kişilerdir.
Sp 8 (Meydan Okuyan): Güçlü ve bağımsız bir şekilde hayatta kalmaya çalışan kişilerdir.
Sp 9 (Barışçıl): Evde vakit geçirmeyi seven, sakin ve istikrarlı kişilerdir. Fiziki rahatlık vb. (yiyecek, televizyon, hobiler) şeyler ararlar.
Birebir İlişki İçgüdüsü (Sx-sexual/intimate)
Birebir ilişki güdüsü (sx), romantik ilişkiler ve yakın arkadaşlık ilişkileri ile ilgilidir. Birebir ilişki güdüsünü ön plana alanlar, yoğun ilişkiler ve deneyimler yaşamak isterler. Aşağıda her kişilik tipinin, birebir ilişki içgüdüsünü ön plana almış alt tipi tarif edilmektedir.
Sx 1 (Reformcu): İdealleri konusunda kararlı ve kendinden emin kişilerdir.
Sx 2 (Yardımcı): Yardım etmeyi ve paylaşmayı seven, etkileyici kişilerdir.
Sx 3 (Başaran): Karşısındakini etkilemek ve hayranlığını kazanmak isteyen çekici kişilerdir.
Sx 4 (Özgün): Duyguları şiddetli, tutkulu kişilerdir.
Sx 5 (Gözlemci): Farklı bir algılama becerisi olan gizemli kişilerdir. En samimi görüşlerini karşısındaki kişi ile paylaşırlar.
Sx 6 (Sadık): Doğal, sıcak ve cesur kişilerdir. Güçlerini ve güzelliklerini ön plana çıkarırlar.
Sx 7 (Maceracı): Adaptasyon becerisi yüksek, coşkulu ve büyüleyici kişilerdir. Canlandırıcı ilişkiler ararlar.
Sx 8 (Meydan Okuyan): Zayıf olanları korumaya çalışan güçlü kişilerdir. Kontrolü teslim etmek için kendisi kadar güçlü ve güvenilir birisini ararlar.
Sx 9 (Barışçıl): Kabul ve sevgi duyguları çok gelişmiş, karşısındaki kişiyi ile bir uyum yakalamaya çalışan pozitif kişilerdir.
Grup İlişkisi İçgüdüsü (So-social)
Grup İlişkisi İçgüdüsü (so), ait olma isteği, kalabalık gruplar ve üyelik ile ilgilidir. Grup ilişkisi içgüdüsünü ön plana alan kişiler, bir topluluğun parçası olmak ve kabul görmek isterler. Statüyü önemserler ve bulundukları gruptaki herkesin ismini ve rolünü anlamak isterler. Aşağıda her kişilik tipinin, grup ilişkisi içgüdüsünü ön plana almış alt tipi tarif edilmektedir.
So 1 (Reformcu): Doğru ve yanlış üzerine kurulu sosyal inançları vardır. Onları gerçekleştirmeye çalışırlar.
So 2 (Yardımcı): Sosyal organizasyonlarda yardımcı rol oynamayı severler.
So 3 (Başaran): Sosyal bir grup tarafından beğenilecek değerli bir imaja kavuşmak, tanınmak ve statü sahibi olmak isterler.
So 4 (Özgün): Sosyal konulara duyarlı, yaratıcı içerikler üreten kişilerdir. Sosyal standartlara uymazlar.
So 5 (Gözlemci): Sıra dışı algılama ve yorumlama becerileriyle sosyal grup için önemli olan bilgiyi bulup paylaşırlar.
So 6 (Sadık): Gelenekleri ve toplum kurallarını korumaya çalışırlar. İnandıkları din ya da spiritüel görüşün sıkı takipçisi olurlar.
So 7 (Maceracı): Grubun iyi vakit geçirmesi için uğraşırlar. Kimsenin acı çekmediği bir dünya hayal ederler.
So 8 (Meydan Okuyan): Sadık ve güvenilir bir çevre kurmaya çalışırlar ve bir grubun iyiliği için mücadele ederler.
So 9 (Barışçıl): Grubun gündemine uyarlar. Liderlik etmekten ziyade arabulucuğu tercih ederler.
Öncelik Sırasına Göre İçgüdülerin Görünümü
Sp/Sx: Fiziksel güvenlik, rahatlık ve düzenli bir yaşam tarzı sürdürme isteklerini ön planda tutup; yoğun deneyimler, yakın ilişkiler, heyecan ve coşku yaşama isteklerini ikinci plana atarlar. Bir grup desteği, kabulü ve bunun getirdiği güvenlik duygusu gibi, dünya ile daha geniş anlamda bağ kurma ihtiyaçlarının farkında olmayabilirler. Grup içindeki rollerini iyi belirleyemedikleri için kalabalık aile, arkadaş ve iş ortamlarında yanlış anlaşılmaları mümkündür.
İyi anlaştıkları: Sp/Sx, Sp/So, Sx/Sp,
Sp/So: Fiziksel güvenlik, rahatlık ve düzenli bir yaşam tarzı sürdürme isteklerini ön planda tutup; başkalarının arasında bir yer edinme, kabul görme ve sosyal değerler oluşturma isteklerini ikinci plana atarlar. Yakın ilişkilere, yoğun deneyimlere, heyecan ve coşkuya olan ihtiyaçlarının fakında olmayabilirler. Rutine düşmeleri ve sosyal bağlarına rağmen eşlerinden, arkadaşlarından ve ailelerinden kopuk hissetmeleri mümkündür.
İyi anlaştıkları: Sp/So, Sp/Sx, So/Sp
Sx/Sp: Yoğun deneyimler, yakın ilişkiler, heyecan ve coşku yaşamayı ön planda tutup; fiziksel güvenlik, rahatlık ve kendi düzenlerini sürdürme isteklerini ikinci plana atarlar. Grup desteği, kabulü ve bunun getirdiği güvenlik duygusu gibi dünya ile daha geniş anlamda bağ kurma ihtiyaçlarının farkında olmayabilirler. Grup içindeki rollerini iyi belirleyemedikleri için; kalabalık aile, arkadaş ve iş ortamlarında yanlış anlaşılmaları mümkündür.
İyi anlaştıkları: Sx/Sp, Sx/So, Sp/Sx
Sx/So: Yoğun deneyimler, yakın ilişkiler, heyecan ve coşku yaşamayı ön planda tutup; başkaları arasında bir yer edinme, kabul görme ve sosyal değerler oluşturma isteklerini ikinci plana atarlar. Yiyecek, uyku ve düzenli yaşam gibi fiziksel ihtiyaçlarının yeterince farkında olmayabilirler. Sağlıklarını ihmal edebilirler.
İyi anlaştıkları: Sx/So, Sx/Sp, So/Sx
So/Sp: Başkaları arasında bir yer edinme, kabul görme ve sosyal değerler oluşturmayı ön planda tutup; fiziksel güvenlik, rahatlık ve kendi düzenlerini sürdürme isteklerini ikinci plana atarlar. Yakın ilişkilere, yoğun deneyimlere, heyecan ve coşkuya yönelik ihtiyaçlarının fakında olmayabilirler. Rutine düşmeleri ve sosyal bağlarına rağmen; eşlerinden, arkadaşlarından ve ailelerinden kopuk hissetmeleri olasıdır.
İyi anlaştıkları: So/Sp, So/Sx, Sp/So
So/Sx: Başkaları arasında bir yer edinme, kabul görme ve sosyal değerler oluşturmayı ön planda tutup; yakın ilişkiler, yoğun deneyimler, coşku ve heyecan yaşama isteklerini ikinci plana atarlar. Yiyecek, uyku ve düzenli yaşam gibi fiziksel ihtiyaçlarının yeterince farkında olmayabilirler. Sağlıklarını ihmal edebilirler.
İyi anlaştıkları: So/Sx, So/Sp, Sx/So