TİP 5 “GÖZLEMCİ”
Genel Özellikleri: Bilgili, zeki, objektif, kendi kendine yeten, bilinçli, anlayışlı Stres altındayken: izole, kibirli
Temel Motivasyonu: Bilgi edinmek, çevresini anlamak ve bu sayede kendini korumak
Temel Arzusu: Bilgili ve donanımlı olmak
Temel Sorunu: Kibir
Temel Korkusu: Yetersiz ve donanımsız olmak
Gözlemciler insanların arasına katılmak yerine, kendi dünyalarına çekilip gözlem yapmayı tercih ederler. Okumayı ve araştırmayı severler. İlgi alanlarında uzmanlaşırlar. Zeki, dikkatli ve bağımsız kişilerdir.
Kendi barışçıl dünyalarını tehdit edebilecek her şeye, kendi duygularına bile kendilerini kapatmaları mümkündür. Bir ilişkinin taleplerini ele almaktan ya da dünyadaki yerleri için rekabet etmekten hoşlanmazlar. Onlar sadece; ustalaştıkları şeyleri düşünmek, çalışmak ve çeşitli çalışmalara dahil olmak isterler. Kendilerini savunmasız konuma sokmak istemezler. Yardıma ihtiyaç duysalar bile, yardım istemekte zorlanabilirler.
Gözlemciler, dünyanın taleplerini karşılamak konusunda “yeterli” hissetmedikleri için, geri çekilmeyi ve kayıtsız kalmayı tercih ederler. Bu kayıtsızlık, insanlarla aralarına aşılması zor bir mesafe koyar. Bununla birlikte, insanlarla bağlantı kurmayı başardıklarında, onların tehdit olmadığını anlayarak, iyi ve sadık arkadaşlar olabilirler. Genellikle az arkadaşa sahiptirler ama arkadaşlıkları bir ömür sürer.
Gözlemciler, dünya ile başa çıkmak için yeterli iç kaynağa sahip olamamaktan korkarlar. Dolayısıyla bilgi biriktirme ve bu bilgileri şiddetle koruma eğilimi gösterirler. Dünyadan korunmak için akıllarına sığınırlar. Duygularla vakit kaybetmek istemezler. İhtiyaçlarını azaltırlar ve kendi kendilerine yeterli olmaya çalışırlar. Kendilerini izole etmelerinin sebebi budur.
Stres altındayken gözlemciler, eyleme geçmeden önce her şeyi kavramsallaştırmaya ve ince ayarlar yapmaya çalışırlar. Gerçeklerden ziyade tahminler ve yorumlarla meşgul olmaları çok olasıdır. Böyle durumlarda gerçek dünyadan kopan, gergin ve zihni aşırı meşgul kişiler olabilirler. İç dünyalarına ve kişisel görüşlerine müdahale edebilecek her şeye karşı antagonistik bir duruş sergileyebilirler. Kasten kışkırtıcı davranabilirler.
Enneagram Tip 5’in Gelişim Yönü
Tip 5’in Enneagram bağlantı noktaları 7 ve 8‘dir. Tip 5, stres durumunda genelde tip 7’nin olumsuz özelliklerini göstermeye başlarken, sağlıklı durumda tip 8’in olumlu özelliklerini göstermeye başlar. Ama tersi de mümkündür.
5, 8’in olumlu yönüne gittiğinde bedenine daha çok dikkatini verir. Enerjisini eylemler ile ortaya koyar. İçgüdülerine güvenir, daha açık sözlü ve iddialı olur. Kendini daha iyi savunur. Öfkelendiğinde geri çekilmek yerine daha motive olur, enerjisi artar.
5, 7’nin olumlu yönüne gittiğinde hayatı daha derinlemesine deneyimler, kendini daha az izler, eğlenceli ve rahat davranır.
5, 7’nin olumsuz yönüne gittiğinde kontrolsüzce projeden projeye atlar, dikkati dağınık olur. Kafasında sürekli fikirler uçuşur.
5, 8’in olumsuz yönüne gittiğinde duyguları görmezden gelir, istediği şeyler için yaygara koparır, mantıksız ve cezalandırıcı davranır.
Tip 5 İçin Gelişim Tavsiyeleri
* Düşüncelerinizin sizi deneyimlemekten alıkoyduğunu fark edin. Zihinsel beceriniz size harika bir hediyedir ama diğer insanlarla ya da kendinizle olan ilişkinizi engellediğinde bir tuzağa dönüşür.
* Sürekli gerginsiniz, rahatlayıp gevşemekte zorlanıyorsunuz. Sağlıklı yollarla gevşemeyi öğrenin. Egzersiz, meditasyon ya da yoga yapın, bitki çayları için. Fizikselliğinizle temasta kalın.
* Pek çok olasılık düşünüyorsunuz ama hangisini seçeceğinizi bulmakta zorlanıyorsunuz. Düşünce döngüsüne kapılıp kararsız kaldığınızda, güvendiğiniz birine fikir danışmayı ve onun bakış açısına güvenmeyi unutmayın.
* Öz saygınıza, güveninize ve yaşam koşullarınıza bir katkısı olmayan projelere (oyun vb.) kendinizi çok kaptırdığınızda bunu fark edin. Bunlar, gerçekten ihtiyacınız olan şeyleri yapmanızı engelleyen dikkat dağıtıcılardır.
* İnsanlara güvenmek ve duygusal olarak açılmak konusunda zorlanıyorsunuz. Ama unutmayın, insanlarla sorun yaşamak normaldir; sağlıklı olan, insanlardan uzaklaşıp bağ kurmamak değil, problemler üzerinde çalışıp onları çözmeye çalışmaktır. Zaman zaman sorun yaşamayı önemsemeyeceğiniz kadar güvendiğiniz bir iki yakın arkadaş, yaşamınızı zenginleştirecektir.
Sağlıklı Gözlemciler: Dünyaya nüfuz eden açık fikirli, derin düşünürlerdir. Olağanüstü algılamaları ve içgörüleri ile her şeyi gözlemlerler. Bir şeyleri algılamanın ve halletmenin yeni yollarını bulurlar. Zihinsel olarak uyanık ve meraklıdırlar. Bilgiden heyecan duyarlar. Dikkatlerini çeken her şeye güçlü bir şekilde konsantre olurlar. Gerçekleri olduğu gibi ele alırlar. Öngörü ve tahmin yetenekleri güçlüdür. Son derece değerli, özgün çalışmalar üretirler. Öncü keşifler yaparlar.
Enneagram 5 kişilik tipi, genellikle, 5 kanat 4 (5w4) ve 5 kanat 6 (5w6) olmak üzere iki farklı eğilim gösterir. İki kanadı birden dengeli kullananlar da olabilir.
5w4 “MUCİT”
Kanat 4, 5’lere soyut ve artistik bir yön verir. Entelektüelliği duygusal bir hayal gücü ile harmanlarlar. Felsefi düşünceleri vardır ve düşünceden çıkan ürünlerin güzelliğine hayran olurlar. Genellikle içedönük kişilerdir. Kendilerini fazla ortaya atmaktan hoşlanmazlar. Mesafelilik ve arkadaşça yaklaşım arasında bir ikilik yaşamaları mümkündür. Sağlıksız durumda, kendilerini dünyadan soyutlayarak adeta bir fanusun içinde yaşayabilirler. Kendilerini diğer insanlardan üstün görmeleri olasıdır.
5w4 Ünlüler: Tim Burton, Stephen King, John Lennon, Albert Einstein, Stanley Kubrick, Franz Kafka, David Lynch Kurgu: Donnie Darko
5W6 “BİLİM İNSANI”
Kanat 6, 5’lere detaycılık getirir. Olaylara soğuk ve şüpheci yaklaşırlar. Sorgularlar. Analitik düşünürler ve teknik bilgiye yönelirler. İnsanlarla fikir alış verişi yapmayı severler. Çalışkanlardır. Görev bilinçleri yüksektir. Perde arkasından destek vermeyi tercih ederler. Sosyal becerileri çok iyi değildir. Bazı görüşlerin katı takipçisi olmaları mümkündür. Çok fazla beklentiye maruz kaldıklarında hemen yorulabilirler.
5w6 Ünlüler: Stephen Hawking, Bill Gates, Charles Darwin, Carl Jung, Karl Marx, Isaac Asimov, Ursula L. Guin, Alfred Hitchcock Kurgu: Lisbeth Salander (Girl with the Dragon Tattoo)